نامی بلند بر بام بلند ایران
نگارش : علی شجاعی
تیر ماه 92 جنوب استان اصفهان شاهد
رویدادی فرهنگی بود.
بام ایران و شهرستان هزار چشمه،
سمیرم با آب و هوایی خوش و خنک ، کانون این رویداد فرهنگی را نمایندگی می کرد.
یادمان محمد بهمن بیگی بنیان گذار
تعلیمات عشایر ایران.
سمیرم از دیر باز به عنوان ییلاق
طوایفی از ایل قشقایی بوده و همیشه مراودات نزدیک و دوطرفه ای بین سمیرمی ها و
قشقایی ها برقرار بوده است.
از این روی ،
نه تنها سمیرم بلکه جنوب استان اصفهان از جمله شهرستان های شهرضا (قمشه) و
دهاقان و بخش های تابعه به دلیل همجواری با سمیرم و ییلاقات ایل قشقایی، پذیرای
تعداد زیادی از افراد این ایل بوده و هم اکنون تعداد زیادی از خانوارهای عشایری
ایل قشقایی دراین شهرها سکنی گزیده اند.
البته حضور دره شوری ها در این
مناطق از دیگرطوایف قشقایی بیشترو پررنگ
تر است.
واقعیت این است که ، ما عشایری ها
، اگر قشقایی هم نباشیم ، از شهرضا و سمیرم خاطرات خوبی در ذهنمان نقش بسته است.
چراکه ، محمد بهمن بیگی ، بنیان
گذار تعلیمات عشایر ایران ، سواد دوران ابتدایی خود را به واسطه ی مردی با سواد قدیمی
از اهالی شهرضا آموخته است.
آنگونه که بهمن بیگی در کتاب هایش
آورده، در سفرهای اداری و آموزشی به این مناطق عشایرنشین ،
میهمان نوازی سمیرمی ها ، او را بی نیاز از هرگونه هتل و مهمان خانه می
ساخته است.
هرگونه مساعدت به بهمن بیگی،
مساعدت به همه ی عشایری ها تلقی می شود.
چرا که بهمن بیگی جز خدمت به همه ی مردم ، بخصوص عشیره ای ها ، در اندیشه ی دیگری نبود.!!
بهمن بیگی در جایی نوشته است : هنوز
هم آتش وفا و قدردانی در قلوب مردم عشایر شعله ور است.
این بار، دره شوری ها با برگزاری
یادمان محمد بهمن بیگی در اندیشه برافروختن شعله وفا و قدردانی به ساحت بنیان گزار
تعلیمات عشایربودند.
دره شوری ها زینت بخش تعلیمات
عشایر بوده اند و تعلیمات عشایر داشته های ارزشمند این طایفه را صیقل داده و به
درهای گران بها مبدل ساخته است.
همیشه دانش آموزان و معلمین این
طایفه از بهترین ها بوده اند. به عنوان نمونه (دیکته تلگرافی) ابتکار ارزشمند
منوچهر کهنسال و توزیع کتاب و ترویج فرهنگ کتاب خوانی بین دانش آموزان عشیره ای
توسط رحیم پر دل، و هر دو از طایفه ی دره شوری،
فراموش نشدنی است.
امراله یوسفی، یکی از اولین هایی
که در وصف بهمن بیگی و آموزش عشایر دست به قلم برده و چندین اثر ارزشمند تالیف
نموده به این طایفه تعلق دارد.
و دیگران و دیگرانی که من افتخار
آشنایی با خدمات منحصر به فرد و شخصیت ویژه آنان ندارم.
نگاه به گذشته به ما نشان می دهد ،
بزرگان این طایفه نه تنها از حامیان و علاقمندان به آموزش عشایر بوده اند، بلکه
بعضی از آنان در این وادی گوی سبقت را از دیگران ربوده اند.
کمتر کسی است که سخنان حکیمانه و
دلگرم کننده و احترام بایسته حسین خان دره شوری به محمد بهمن بیگی، آنگاه که بهمن
بیگی کودکی خردسال و در حال تحصیل بود را نداند.
سخنانی که بهمن بیگی در وصفش می
گوید: (... هنوز بوسه افتخار بخش این انسان صادق و
صمیمی را بر پیشانی خود احساس می کنم. هنوز آهنگ پرطنین کلام و ارتعاش هیجان انگیز
صدایش را در گوش دارم.
من آن روز را هیچگاه فراموش نکرده
ام و نمیکنم. آن روز برای من یک روز تاریخی بود. روزی بود که گویی تکلیف روز های
دیگر عمرم را مشخص کرد...)
و یا
پاسخ پر احساس و عمیق زکی خان دره
شوری در جواب یکی از خوانین صاحب نام و پرآوازه قشقایی، آنگاه که تعمدا از علاقه
اش به بهمن بیگی می پرسد و زکی خان بر خلاف میل و نظر و حتی انتظار آن خان ؛ می
گوید : ( بهمن بیگی در قلب من است. فقط جراح بزرگ و معروف برنادشاو ، شاید بتواند
او را از قلب من خارج کند.!)
گویی اخلاف و اسلاف این طایفه در
مورد کارکردها و رویکردهای بهمن بیگی و آموزش عشایر بر یک عقیده استوارند.
و برگزاری یادمان محمد بهمن بیگی
در 14 تیرماه 92 دلیل دیگری بر این مدعا.
مکان همایش، کمپ گردشگری ، تفریحی
روستای زیبا و دل انگیز موروک در میانه ی دشت وردشت ، با چمنهای سرسبزطبیعی ،
محصور در درختان سر به آسمان خرامیده سپیدار، در نظر گرفته بودند.
این مجموعه زیبا به ابتکار و همت
خانم فاطمه نره ای و پسرش کسری راه اندازی
شده است. با هماهنگی آنها مسوولین برگزاری
یادمان اقدامات مورد نظر خود را به آن افزوده بودند.
چادرهای مویی سیاه عشایری به طرز
زیبایی فرش و آذین شده و در کناره های محوطه بر افراشته شده بودند.
چادرهای سفید مکعبی در میان
چادرهای سیاه جلوه ای خاص به محیط بخشیده
و چادر سفید مخروطی که تخته سیاه بر تیرک آن تکیه داشت و جمله معروف بهمن
بیگی " کلید مشکلات ما در لابلای الفبا خفته است"روی آن نقش بسته
بود ، گویای تاریخچه آموزش عشایر بود.
انتخاب این مکان حکمت دیگری هم داشت. عمده اردوهای آموزشی تعلیمات عشایر آن سامان ، یعنی شمال کهکیلویه و
بویر احمد ، جنوب استان چهارمحال محال و بختیاری و جنوب استان اصفهان ، معمولا در
موروک برگزار می شده است.!!
بزرگان علم و ادب ایران به این
حقیقت شیرین اذعان دارند که بهمن بیگی از نویسنده های بنام ایران است و انتخاب روز
قلم( 14 تیر) برای بزرگداشت یکی از صاحبان
قلم کشور عزیزمان ، ایران ، انتخاب درست و هوشمندانه ای بود. !!
· اجرای
برنامه را غلامرضا جهانشاهی به عهده داشت. جهانشاهی استاد خوشنویسی و دارنده
گواهینامه درجه یک هنری در رشته ی خوشنویسی است که هم طراز با دکتری علمی ارزیابی
می گردد.
دراین مراسم با شکوه ثابت شد
، مجری گری و فن بیان جهانشاهی ، کمتر از
هنر خوشنویسی او نیست.!!
جهانشاهی با صدایی دلنشین، جملات و
عبارات را درست و به جا و به موقع بکار می گرفت وبه اشتیاق شرکت کنندگان مراسم
برای همراهی بیشتر می افزود.
وجود این هنرمند برای جامعه ی
عشایری و ایلی مایه ی فخرومباهات است.
· با قرائت آیاتی از کلام اله مجید و نواخته شدن
سرود جمهوری اسلامی ایران،مراسم شکل رسمی بخود گرفت.
· خوشامدگویی
را دخترکی خوش پوش و خوش بیان ، با شعر معروف ایرج میرزا،(وه چه خوب آمدی صفا
کردی چه عجب شد که یاد ما کردی)
آغاز گردید.
هم خوشامد گفته شد و هم خاطرات
دوران بازدید بهمن بیگی ازمدارس و اردوهای آموزش عشایری ، تجدید گردید.
· فرماندار
شهرستان سمیرم حضور جمع بزرگ علاقه مندان به بهمن بیگی را در شهرستان سمیرم گرامی
داشت.
دره شوری ها را بزرگ شمرد و از
خدمات بهمن بیگی به نیکی یاد کرد.
ایشان از دیار کردستان بودند.
شیرزنان و دلیر مردان عشایری فارس در دهه ی پنجاه
نه تنها به دانش آموزان منطقه ی مرکزی این استان، بلکه سوادآموزی فرزندان
کرد را در خطوط مرزی ایران و عراق ، زمانی
که اختلافات مرزی ایران و عراق به اوج رسیده بود و منطقه به شدت متشنج و ناامن بود
را به عهده گرفتند.
نمی شود کرد بود و از خدمات بهمن
بیگی مطلع نبود.
· رجب
فرهمندیان از چهره های فرهنگی دره شوری با تحصیلات عالیه که قبلا ریاست اداره ی ارشاد
اسلامی دهاقان را به عهده داشته و اخیرا به ریاست اداره ارشاد اسلامی شهرضا منصوب
شده بود ، دبیر اجرایی این یادمان بود.
او در انتخابات شورای اسلامی دوره
چهارم ، مورد اعتماد مردم دهاقان واقع گردیده و به پارلمان شهری دهاقان راه یافته
بود.
ایشان طی سخنانی انگیزه و هدف از
بزرگداشت بنیان گذار آموزش عشایررا به استحضار جمع رسانید.
جان کلام این بود که بعد از فوت
بهمن بیگی، احساسی در دره شوری ها موج می زد که باز هم باید اعلام کنیم بهمن بیگی
را دوست داریم و خدماتش را پاس می داریم. این یادمان ، پاسخی است به این احساس
درونی و ادای دینی هرچند اندک به پاس خدماتش.
قسمت دوم صحبتهای ایشان بیان
ارتباط عمیق بهمن بیگی با طایفه ی دره شوری بود. ارتباطی عمیق و ارزشمند که
فرزندان این طایفه امروز به درستی و به حق می توانند به آن افتخار نمایند.!!
· فریدون
محمدی از ایل کهمره، که بهمن بیگی او را در اوج نبوغ می دانست ، اولین سخنران
مراسم بود.
فریدون به مدد حافظه قوی و صدای
رسا ، با سخنانی الهام گرفته از آنچه در طول تاریخ بر ایلات رفته و نقش بزرگان و
مفاخر ایلی و غیر ایلی ، بهمن بیگی را در
میان همه ی آنان ممتاز و بی همتا دانست.
آوردگاه آموزش عشایر را به زیبایی
و مهارت نزد دیدگان حضار مجسم نمود.
محمدی گفت :اولین وزیر معارف (دکتر
علی اصغر حکمت) از دیار کهمره بود . سردار فاخر حکمت هم کهمره ای بود. اما هیچکدام
، هیچ بچه ی کهمره ای را با سواد نکردند.
بی سوادی فرزندان کهمره ، عیب هایی
هم به همراه داشت و گاهی شاید باعث زحمت برای سایر ایلات هم شده بود ولی تقصیری
نداشتند .
کسی به فکر چاره درد آنها بر نیامده بود. کلید مشکلات را نشناخته بودند .
این بهمن بیگی بود که کلید مشکلات را در لابلای الفبا یافت و مردانه برای حل مشکل قد علم کرد.
آری این بهمن بیگی بود که قلم به دست فرزندان کهمره
داد، آنها را باسواد کرد و به افتخار معلمی رساند. و دیدید و دیدیم که دیگر خبری
از آن مزاحمتها نیست.
نه تنها
کهمره ای ها دیگر اسباب زحمت برای
سایر ایلات ایجاد نکردند ، بلکه بهمن بیگی
به کمک و یاری آموزگاران کهمره ای ، فرزندزادگان اسعد بختیاری و ثریا اسفندیاری را هم به نعمت
سواد و دانش آشنا ساخت.!
محمدی شعری پر محتوی و سنگین خواند
و در طول صحبت و شعرخوانی، حضار با تشویق های خود ، با او همراهی کردند.
· دیگر
سخنران مراسم سید حامد اکبری از ایل بویر احمد بود. حامد اکبری که هم اکنون مشغول
گذراندن دوره دکتری حقوق می باشد. در 18 سالگی کتاب " رجال بویر احمد"
را تالیف نموده و کتاب "مصدق و عشایر" را در سال 1388 منتشر نموده است.
عنوان سخنرانی او در این یادمان
" بهمن بیگی و دفاع مقدس" بود. این عنوان می تواند دامنه ای وسیع
داشته باشد و می طلبد کارکردهای بهمن بیگی و تاثیرات آن در پیروزی انقلاب اسلامی و
دفاع مقدی تبیین گردد.
با توجه به ضیق وقت و شرایط ، حامد
اکبری به گوشه هایی از این مقوله پرداخت.
عنوان نمود تنها ، یک دبیرستان در
سطح کشور 95 شهید تقدیم دفاع مقدس نموده و آن دبیرستان عشایری شیراز است که یکی از
نهادهای برآمده از کار و عمر بهمن بیگی است.
من دراین سفر ودر ابتدای بلوار ورودی
روستای فتح آباد ، پس از سالها بی خبری، چشمم به تابلوشهید ارژنگ نادری دره
شوری افتاد که در دبیرستان عشایری هم کلاس بودیم.
این صحنه منقلبم کرد. به روح این هم دبیرستانی شهید و سایر شهدای عزیز سلام
و صلوات فرستادم .
· حضور جهانگیر شهبازی در چنین جمع هایی، همیشه
مغتنم است.
شهبازی ، سال ها ، سایه به سایه و پا به پای بهمن بیگی
در این نهضت عظیم فرهنگی و آموزشی تلاش داشته و در بسیاری از فراز و فرودها یار و
یاور بهمن بیگی بوده است.
استاد شهبازی با قامتی شکوهمند، سیمایی آراسته و چهره
ای تاثیرگذار که به حق تصویربهمن بیگی را در ذهن متبادر می نماید زینت افزای این
محفل و مجلس گردید .
دعوت از ایشان برای قرار گرفتن در
جایگاه سخنران، جمعیت حاضر را به شور و شوق و وجد و سرور درآورد.
تشویق های ممتد حاضرین تمامی
نداشت. جوانان و نوجوانانی که بهمن بیگی را ندیده اند،می توانند از روی دانش،
بینش، اخلاق، رفتار و وقار ستایش برانگیزشهبازی
، تا حدی پی به خصوصیات بهمن بیگی ببرند.
استاد شهبازی با نام و یاد خدا،
سلام و سپاس فراوان نثار حاضران و برگزارکنندگان همایش نمود و با محوریت "قانون
و اخلاق در مدیریت تعلیمات عشایر" به ذکرخاطرات خود از آموزش عشایر و
مدیر کل افسانه ای آن پرداخت.
خاطراتی که چنانچه جمع آوری گردد و
بر روی آنها کنکاش صورت گیرد، می تواند برای نظام
آموزش این مملکت راهگشا باشد.
· مسعود
تاکی، متولد شهرضا و فوق لیسانس زبان و ادبیات فارسی با سال ها سابقه ی تدریس و
تالیف و نقد ادبی که در تالیف کتب درسی هم دستی دارد ، یکی دیگر از سخنرانان جلسه
بود.
استاد تاکی ابتدا چهار نفر از
مردان صاحب اهلیت و فضیلت، میرزا حسن
رشدیه، میرزا یحیی دولت آبادی، میرزا علی اصغر حکمت شیرازی و محمد بهمن بیگی
که هر یک قسمتی از بنای رفیع معرفت امروزی را به پشتوانه همت و هوش سرشار خویش
برافراشته اند،نام برد.
.
آنگاه به وجوه شخصیت علمی و عملی
بهمن بیگی پرداخت. بهمن بیگی را در" نوگرایی تعلیم " با میرزا حسن رشد یه و حکمت مقایسه کرد و از
نظر نویسندگی با میرزا یحیی دولت آبادی ( به سبب نوشتن رمان شهرناز) هم سنگ
دانست.
لیکن رسالت نویسندگی و قدرت قلم بهمن بیگی در
زمینه صحت نگارش،گسترش پاکی و پاکیزگی و خوش بینی و توسعه خوبی ها ، از همه ی آنان
برتر دانست.!!
طنز بهمن بیگی را طنز فاخرانه و
خردمندانه دانست و صداقت در کلام بهمن بیگی را فضیلتی بزرگ شمرد.
· بهمن بیگی در کنا ر خواندن، نوشتن و حساب کردن ، تاکید داشت بچه های
عشایر سخن گفتن را نیزباید بیاموزند .
اگر می بینید دست پروردگان
بهمن بیگی در سخن گفتن مهارت دارند به نوع آموزه های مکتب بهمن بیگی برمی گردد.
علی اصغر حسنی یکی از آنها است. حسنی دانش آموز در
دبیرستان عشایری شیراز دیکلمه های
خوبی اجرا می کرد. اما این بار، در میان سالی ودر یادمان بهمن بیگی ، اما نه در سالن آمفی تاتر دبیرستان عشایری که
در موروک سمیرم با دیکلمه شعری به زبان ترکی در رثای عشق از محزون و و دیکلمه ، شعری در وصف بهمن بیگی از دکتر گرگین پور ، سنگ تمام
گذاشت.
· مهندس
فریدون فرهنگ دره شوری که اهل قلم است،
فرزند همان کسی است که گفت : عشق به بهمن بیگی را فقط برنادشاو می
تواند از قلب من بیرون بیاورد ، مقاله
ارزشمندی با عنوان " مروری بر نوشتار استادمان " قرایت کرد.
مقاله ای که با چیره دستی
و با استفاده از نوشتار های بهمن بیگی نتایج تلاش های بهمن بیگی را در ایجاد تحول
عظیم در جوامع ایلی ایران را ترسیم می نماید.
· سخنرانی
سرکار خانم عمرانی نماینده سمیرم در مجلس شورای اسلامی در ستایش بهمن بیگی بخش
دیگری از برنامه بود.
· یکی
از دوستداران شیدای بهمن بیگی و از دست اند کاران برگزاری این جشنواره ، مراد حاصل
نادری دره شوری است.
او که در رشته اقتصاد
ادامه تحصیل داده را ، اولین بار اسفند ماه 1391 دیدم. از شهرضا به شیراز آمده بود
تا در مراسم بزرگداشت بهمن بیگی در بوشهر شرکت کند.
افتخار همسفری از شیراز تا
بوشهر با ایشان پیدا کردم. برایم جالب بود
که چگونه ایشان رنج سفر بدین طولانی را بر خود هموار کرده ، تا در همایش بزرگداشت بهمن بیگی
با این بعد مسافت حضور داشته
باشد. خاطراتی از بهمن بیگی برایم تعریف
کرد که گوشه هایی از سعه صدر ، دلسوزی و چاره جویی های بهمن بیگی را بی واسطه می
شنیدم. دیدم هم ایشان حق دارد و هم بهمن
بیگی.!
نادری طبق برنامه وقت داشت
گوشه هایی از این خاطرات ارزشمند را به سمع و نظر حاظرین برساند .جلسه به درازا
کشید و وقت تنگ شد . ایشان با بزرگواری از وقت خود چشم پوشاند.
· در
خلال برنامه دو گروه موسیقی حاضر در همایش ( گروه ماذون و گروه نکیسا ) قطعات
زیبایی از موسیقی قشقایی را اجرا نمودند.
· نمایشگاه
کتاب با تلاش و مدیریت مسعود بهره بر صاحب امتیاز انتشارات " همارا
" و از دانش آموختگان دبیرستان عشایری که فوق لیسانس کتابداری دارد شکل گرفت.
کتاب های محمد بهمن
بیگی که حسابش از دیگر کتاب ها جداست و
جایگاه رفیع خود را دارد. کتاب های مرتبط با ایشان و تعلیمات عشایر نیز با
اقبال عموم مواجه اند.
در پایان از چهار نفر از پیشکسوتان
طایفه دره شوری میرزا مهدی آژیراک، غلامحسن نادریان ،رحیم پردل و رسول نادری تقدیر
به عمل آمد.
در هنگام تقدیر و تشکر از
پیشکسوتان و برگزار کنند گان مراسم ، سرکار خانم بهمن بیگی که همیشه رسالت حضور در مراسم نکوداشت های بهمن
بیگی را بر دوش دارد ، خطاب به همگان ، ضمن سپاس از حضور پر شور مردم و و تشکر از
برگزار کنندگان مراسم گفت: با این کارتان تمامی زحمات بهمن بیگی را پاس داشتید
.
· و
اما سخن پایانی ، همه ما شاهد برگزاری
مراسم مختلف به مناسبت های مختلف ودر جاهای متفاوت بوده و بعضآ شرکت داشته ایم .
واقعیت این است که برنامه های
بزرگداشت بهمن بیگی از جنس و لون دیگری
است. گر چه مساعدت و حمایت معنوی دولتی ها
را دارد ولی کاملآ مردمی و خودجوش برگزار می شود.
حضور پر شور و شعور مردم از زن
، مرد و پیر ، جوان ، کشاورز ، کارگر ، معلم،
دانشجو ، دانشگاهی و...چشمگیر است.
در همین مراسم بیش از 12 هزار نفر
شرکت داشتند .!! علاوه بر حضور گسترده و یکپارچه مردم منطقه ، افراد و میهمان هایی از استان های خوزستان ،
کهکیلویه و بویر احمد ، چها محال و بختیاری و فارس و ایلات خمسه ، بویراحمد و ممسنی حضور داشتند.
آخر در کجای ایران عزیز و دنیای به
این بزرگی می توان فردی را یافت که خدمت
آموزشی کرده و این قدر مورد احترام و ستایش
مخدومینش قرار می گیرد.!!
به گمانم ترجمه این حضور و
قدرشناسی به اصالت کار بهمن بیگی و خدمات اساسی و عمیق و بی منت ایشان بر می گردد.
الگویی کم بدیل برای کسانی که دغدغه خدمت به مردم را دارند.
این جانب سعادت شرکت و حضور در اکثر نکو داشت
های بهمن بیگی چه در زمان حیات و چه بعد از کوچ ابدی اش را داشته ام.
خوشبختانه همه مراسم بهمن بیگی به لطف خدا و همت
مردم و برگزار کنندگان ، با شکوه و شایسته
برگزار شده است.
اما اجازه می خواهم گواه دهم اگر
عشایر خمسه که من نیز از آنانم بر خود می بالیم که بزرگترین مراسم را در سال
1382 در فسا و با حضور گرانقدر بهمن بیگی بر گزار نمودیم ، تا به این جای کار، برگزاری بزرگترین مراسم در
فراق آن بزرگمرد از آن دره شوری ها است.
تلاش وافربرای برگزاری
چنین مراسمی جز با عشق قابل تاویل
و تفسیر نیست. جا دارد به تمامی کسانی که مستقیم و غیر مستقیم و به شکل های مختلف
در برگزاری این یادمان همت مبذول داشته اند، دستمریزاد گفت.
به یقین نجاتعلی ایرجی ( مدیر
داخلی ) ، گودرز گودرزی (مدیر تدارکات و تزیینات ) ، رویین تن ( مدیر تبلیغات ) ،
مراد حاصل نادری ( مدیرمالی ) ، کاوه نره ای( مدیر انتظامات ) و امراله یوسفی که
هر جا نام و یاد بهمن بیگی در میان باشد حضور فعال دارد ، از جمله این افراد
هستند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر